«هُدًى لِّلنَّاسِ» 9 ؛ «هدایتگر مردمان است.»

با این ویژگی‌ها و ده‌ها ویژگی دیگر - که همگی در زندگی مورد نیاز است - استفاده از این کتاب مقدس بر همگان لازم و واجب است.

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله همواره در کلام نورانی خود مردم را به بهره مندی از این چراغ هدایت توصیه می‌فرمودند.

یکی از این سخنان ارزشمند، حدیثی است طولانی که بخشی از آن را ذکر می‌کنیم:

«... فاذا التبست علیکم الفتن کقطع اللیل المظلم فعلیکم بالقرآن فانه شافع مشفع وما حل مصدق ومن جعله امامه قاده الی الجنة ومن جعله خلفه ساقه الی النار وهو الدلیل یدل الی خیر سبیل وهو الفضل لیس بالهزل 10؛

پس، هرگاه فتنه‌ها همچون پاره‌های شب تار بر شما مشتبه [و مبهم] گشت، به قرآن روی آورید که آن شفیعی است که شفاعتش پذیرفته است و شاکی [و خصمی] است که شکایتش قبول می‌شود.

هر کس آن را فراروی خود قرار دهد، او را به بهشت راهنمائی کند و هر که آن را پشت سر خود قرار دهد، او را به دوزخ کشاند.

قرآن راهنما به سوی بهترین راه است ؛ جدا کننده [میان حق و باطل] است و شوخی نیست.»

هست قرآن چو طعامی         

             کز سما گشته نازل از برای اغتذا

اغتذای آدم از لوح و قلم               

     اغتذا یابد دواب از راه فم

«فی السماء رزقکم» گفته خدا        

              رزق انسان گشته نازل از سما 11

اهداف قرآن

قرآن با خصوصیات یاد شده، بدون شک، اهداف بلندی را دنبال می‌نماید. این مهم را نیز با بهره مندی از کلام خداوند این گونه می‌توان برشمرد:

1. تبیین مسائل مورد اختلاف:

«وَمَا أَنزَلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ إِلاَّ لِتُبَیِّنَ لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُواْ فِیهِ » 12 ؛ «و ما این کتاب را بر تو فرو نفرستادیم مگر براى اینکه، آنچه را که در آن اختلاف دارند (مانند اختلاف مسلمین با کفار و با اهل کتاب) براى آنان توضیح دهى.»

2. تعقل ورزیدن:

«إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ» 13 ؛ «حقّا که ما آن را به صورت قرآنى عربى (کلماتى خواندنى و به لغت عربى) فرو فرستادیم، باشد که (در معارف والاى آن) بیندیشید و به خرد دریابید.»

3. درمان بیماری‌های

«یا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْکُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِی الصُّدُورِ» 14 ؛ «اى مردم (اى همه انسان‏ها در همه تاریخ) به یقین براى شما پند و اندرزى از جانب پروردگارتان آمده (کتابى که سراپا پند و اندرز است) و شفایى براى آنچه در سینه‏هاست .» روحی مردم:

4. خروج از تاریکی‌ها به سوی نور:

«کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ » 15 ؛ «کتابى است که آن را به سوى تو فرود آوردیم تا مردم را به اذن پروردگارشان از تاریکیها به سوى روشنایى بیرون آورى .»

5. هدایت به راه‌های امن و صراط مستقیم:

«یَهْدِی بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلاَمِ وَیُخْرِجُهُم مِّنِ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ » 16 ؛ «خدا هر که را از خشنودى او پیروى کند، به وسیله آن [کتاب‏] به راه‏هاى سلامت رهنمون مى‏شود، و به توفیق خویش، آنان را از تاریکیها به سوى روشنایى بیرون مى‏برد و به راهى راست هدایتشان مى‏کند. »

6. حاکمیت قوانین الهی در بین مردم:

«إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاکَ » 17 ؛ «ما این کتاب را به حقّ بر تو نازل کردیم، تا میان مردم به [موجب‏] آنچه خدا به تو آموخته داورى کنى .»

7. ایجاد تقوا و پرهیزکاری:

«قُرنًا عَرَبِیًّا غَیْرَ ذِی عِوَجٍ لَّعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» 18 ؛ «قرآنى عربى، که بدون هیچ گونه کجى و انحراف (در الفاظ و معانى) است، شاید بپرهیزند.»

البته شرط اساسی تحقق این اهداف، آمادگی روحی و قلبی انسان‌ها است. اگر این آمادگی نباشد، جز زیان چیزی به دست نخواهد آمد:

«وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا » ؛ «ستمگران را جز زیان نمی‌افزاید.»

عروس حضرت قرآن نقاب آنگه براندازد            

  که دارالملک ایمان را مجرد بینی از غوغا

عجب نبود اگر قرآن نصیبت نیست جز حرفی      

    که از خورشید جز گرمی نفهمد چشم نابینا

و به راستی که حقیقت قرآن سعادت دنیا و آخرت است. و اگر کسی از این کتاب سعادت با ایجاد صلاحیت‌های شخصی خود خوب بهره برداری کند، به سعادت دنیا و آخرت خواهد رسید.

حکایت است شخصی به نزد ابن سیرین آمد و گفت: «در خواب دیدم دنیا و آخرت از دستم رفت.

گفت: قدری بنشین. بعد از دقایقی شخصی دیگر آمد و گفت: در خواب دیدم، دنیا و آخرت نصیبم شد.

ابن سیرین به آن مرد اول گفت: تو قرآن گم کرده‌ای و او یافته است. پس رفت و قرآن خود را گرفت.»

بیا به دامن «قرآن» زنیم دست امید           

           که روح را بجز این نسخه هیچ درمان نیست

بود چراغ هدایت به تیرگی «قرآن»          

       ز انحراف و ضلالت، جز او نگهبان نیست

به بحر ژرف حوادث بود چو کشتی نوح        

          کسی که دست در او زد، دچار توفان نیست

پی نوشت ها :

1) بقره/2

2) بقره/2

3) اسراء/9

4) اسراء/9

5) ق/45

6) اسراء/82

7) اسراء/88

8) نحل/64

9) بقره/185

10) کافی، شیخ کلینی، ج 2، ص 598، ح 2

11) ملا صدرای شیرازی، لوامع العارفین، ص 113

12) نحل/64

13) یوسف/2

14) یونس/57

15) ابراهیم/1

16) مائده/ 16

17) نساء/105

18) زمر/28